Pompy ciepła: Przewodnik dla klienta

Pompy ciepła rewolucjonizują sposób myślenia o ogrzewaniu, przygotowaniu ciepłej wody użytkowej (CWU), a nawet chłodzeniu budynków. Jako ekologiczne i wysoce efektywne energetycznie urządzenia, stanowią ważny element nowoczesnych instalacji OZE. Są skuteczne zarówno w nowych, jak i modernizowanych domach oraz obiektach komercyjnych. Jako eksperci instalacji OZE przygotowaliśmy ten przewodnik, aby pomóc Ci w podjęciu świadomej decyzji o optymalnym wyborze względem Twoich potrzeb.

Czego dowiesz się z tego artykułu?

Ten artykuł to kompendium wiedzy o pompach ciepła. Pomagamy Ci zrozumieć, jak działają te nowoczesne urządzenia i czy są odpowiednim rozwiązaniem dla Twojego domu lub firmy. Omawiamy dostępne rodzaje oraz ich specyfikę. Analizujemy kluczowe parametry techniczne, szczegółowo opisujemy proces instalacji, przedstawiamy realne koszty inwestycji. Omawiamy również korzyści płynące z integracji pomp ciepła z fotowoltaiką i magazynami energii oraz zasady prawidłowej konserwacji i serwisu.

Artykuł podzieliliśmy na następujące części:

• Czym jest pompa ciepła i jak działa? Podstawy technologii
• Rodzaje pomp ciepła – którą wybrać dla twojego budynku?
• Kluczowe parametry pomp ciepła – jak czytać specyfikacje?
• Instalacja pompy ciepła – nowe budynki vs modernizacja
• Koszty inwestycji i eksploatacji pompy ciepła
• Korzyści stosowania pomp ciepła
• Dlaczego warto wybrać pompę ciepła z oferty Bison Energy?
• Skontaktuj się z ekspertem Bison Energy

Czym jest pompa ciepła i jak działa? Podstawy technologii

Pompa ciepła to innowacyjne urządzenie grzewcze, które w przeciwieństwie do tradycyjnych kotłów nie wytwarza ciepła poprzez spalanie paliwa, lecz pobiera energię cieplną zgromadzoną w otoczeniu (w powietrzu, gruncie lub wodzie) i „przepompowuje” ją do wnętrza budynku w celu ogrzewania pomieszczeń i/lub przygotowania ciepłej wody użytkowej (CWU). Działa na podobnej zasadzie jak lodówka, ale w odwróconym cyklu termodynamicznym.

Kluczowe komponenty tworzą zamknięty obieg, w którym krąży specjalny czynnik chłodniczy o niskiej temperaturze wrzenia:

1. Parownik czyli tam, gdzie paruje. Czynnik chłodniczy w postaci ciekłej przepływa przez parownik, gdzie odbiera ciepło z otoczenia (tzw. dolnego źródła – powietrza, gruntu, wody) i pod jego wpływem odparowuje, zmieniając stan skupienia na gazowy.
2. Sprężarka czyli tam, gdzie spręża. Gazowy czynnik chłodniczy trafia do sprężarki, gdzie jego ciśnienie i temperatura gwałtownie rosną dzięki dostarczonej energii elektrycznej. I to właśnie praca sprężarki jest głównym elementem zużywającym energię elektryczną w pompie ciepła.
3. Skraplacz czyli tam, gdzie się skrapla. Gorący gaz pod wysokim ciśnieniem przepływa przez skraplacz (wymiennik ciepła), oddają zgromadzone ciepło do instalacji grzewczej budynku (tzw. górnego źródła – “nośnika ciepła” np. wody w systemie ogrzewania podłogowego lub grzejnikach). Oddając ciepło, czynnik skrapla się, ponownie zmieniając stan na ciekły.
4. Zawór rozprężny czyli tam, gdzie się rozpręża. Ciekły czynnik chłodniczy przechodzi przez zawór rozprężny, gdzie jego ciśnienie i temperatura gwałtownie spadają, przygotowując go do ponownego odbioru ciepła w parowniku. Cykl się zamyka.

Dzięki temu procesowi, pompa ciepła potrafi dostarczyć do budynku znacznie więcej energii cieplnej, niż zużywa energii elektrycznej do napędu sprężarki. Wykorzystuje ona bowiem darmową energię odnawialną zgromadzoną w otoczeniu.

Rodzaje pomp ciepła – którą wybrać dla twojego budynku?

Pompy ciepła powietrze-woda – popularność i efektywność

Pompy ciepła typu powietrze-woda są obecnie najpopularniejszym rodzajem pomp ciepła instalowanych w Polsce. Ich zasada działania polega na pobieraniu energii cieplnej z powietrza zewnętrznego za pomocą wentylatora i przekazywaniu jej do wody krążącej w instalacji centralnego ogrzewania (CO) i/lub ciepłej wody użytkowej (CWU).

Wyróżniamy dwa podstawowe typy konstrukcyjne:

• Monoblok: Wszystkie kluczowe komponenty obiegu chłodniczego znajdują się w jednej jednostce montowanej na zewnątrz budynku. Do budynku doprowadzane są jedynie rury z wodą grzewczą. Zaletą jest brak konieczności prowadzenia instalacji chłodniczej do wnętrza i potencjalnie łatwiejszy montaż.
• Split: System składa się z dwóch jednostek – zewnętrznej (z parownikiem i wentylatorem) oraz wewnętrznej (ze skraplaczem, pompą obiegową, często grzałką). Jednostki połączone są rurami z czynnikiem chłodniczym, co wymaga wykonania instalacji przez certyfikowanego instalatora F-gazów.

Zalety pomp powietrze-woda:

• Niższy koszt inwestycyjny w porównaniu do pomp gruntowych.
• Łatwiejszy i szybszy montaż, brak konieczności prac ziemnych.
• Możliwość instalacji na małych działkach.

Wady pomp powietrze-woda:

• Efektywność (COP/SCOP) jest zależna od temperatury powietrza. Spada przy silnych mrozach, ale bez obaw – dobrze dobrana i skonfigurowana pompa ciepła będzie funkcjonować w każdych warunkach. Nowoczesne urządzenia klasy premium, takie jak oferowane przez Bison Energy, są przystosowane do pracy w polskich warunkach z utrzymaniem wysokiej wydajności, który zapewni komfort cieplny wewnątrz budynku.
• Jednostka zewnętrzna generuje pewien poziom hałasu, co należy uwzględnić przy wyborze lokalizacji oraz rozwiązania. W zależności od lokalizacji w Bison Energy rekomendujemy producentów, których urządzenia charakteryzują się niską emisją hałasu.

Rozwiązanie powietrze-woda jest wszechstronne – odpowiednie zarówno dla nowych, jak i modernizowanych budynków. Kluczowy jest prawidłowy dobór urządzenia – a tu zawsze decydują detale.

Pompy ciepła gruntowe – stabilność i wysoka wydajność

Gruntowe pompy ciepła wykorzystują energię cieplną zgromadzoną w ziemi, która ma znacznie stabilniejszą temperaturę przez cały rok. Ciepło z gruntu odbierane jest za pomocą wymiennika gruntowego (dolnego źródła), który może mieć postać:

• Kolektora poziomego: Sieć rur ułożonych na niewielkiej głębokości na dużej powierzchni działki.
• Kolektora pionowego (sondy geotermalne): Pionowe pętle rur wprowadzone w głąb ziemi za pomocą odwiertów.

Zalety pomp gruntowych:

• Bardzo wysoka i stabilna efektywność przez cały rok, niezależna od temperatury powietrza.
• Bardzo cicha praca (brak jednostki zewnętrznej).
• Długa żywotność wymiennika gruntowego.

Wady pomp gruntowych:

• Dla odwiertów głębszych niż 30 metrów konieczne jest zgłoszenie zamiaru ich wykonania oraz opracowanie projektu robót geologicznych, który musi zostać zaakceptowany przez odpowiedni organ. W przypadku odwiertów na terenach górniczych lub przekraczających 100 metrów wymagane jest również sporządzenie planu ruchu zakładu górniczego. 
• Znacznie wyższy koszt inwestycyjny (koszt instalacji może przekroczyć 80 000 zł).
• Wymagania dotyczące działki (duża powierzchnia lub możliwość wykonania odwiertów).
• Skomplikowany i czasochłonny montaż rozłożony na etapy.

Pompy gruntowe są postrzegane jako rozwiązanie premium dla najbardziej wymagających, gwarantujące najwyższą efektywność.

Pompy ciepła powietrze-powietrze (klimatyzatory z funkcją grzania)

Warto również wspomnieć o kategorii urządzeń powietrze-powietrze, którymi z technicznego punktu widzenia są klimatyzatory z funkcją grzania. Pobierają one ciepło z powietrza zewnętrznego i bezpośrednio ogrzewają (lub chłodzą) powietrze wewnątrz pomieszczenia. Są skuteczne w ogrzewaniu pojedynczych pomieszczeń lub jako uzupełnienie istniejącego systemu. 

Klimatyzacja stanowi komplementarne urządzenie do instalacji OZE. Ze swojej natury pomaga utrzymać komfort cieplny w budynku w efektywny sposób. W sytuacji gdy połączona jest z instalacjami produkującymi tanią energię, to ta całość pozwala wykorzystywać energię tanio, bezpiecznie i mądrze do życia lub pracy w komforcie. Dlatego w Bison Energy zajmujemy się również doborem i montażem klimatyzacji, a szczegóły znajdziesz tutaj.

Porównanie typów pomp ciepła – co jest najlepsze dla Ciebie?

Wybór odpowiedniego rodzaju rozwiązania jest kluczową decyzją. Nie ma jednego, uniwersalnie najlepszego rozwiązania. Poniższa tabela podsumowuje kluczowe różnice:

Cecha	Pompa ciepła powietrze-woda	Pompa ciepła gruntowa
Dolne źródło ciepła	Powietrze zewnętrzne	Grunt (stabilna temperatura)
Efektywność zimą	Nie bez wpływu warunków pogodowych	Bardzo wysoka i stabilna
Skala inwestycji	Średnia lub niska	Wysoka lub bardzo wysoka
Wymagania montażowe	Miejsce na jednostkę zewnętrzną	Prace ziemne (koparka/odwierty)
Hałas	Niski lub średni	Niemal zerowy
Zalety główne	Skala i złożoność inwestycji	Komfort i stabilność użytkowania
Wady główne	Wymaga prawidłowego doboru	Skala i złożoność inwestycji

Musimy tutaj zaznaczyć, że powyższa tabela obrazuje porównanie cech różnych rodzajów pomp. Prawidłowy dobór pompy powietrze-woda, czy skala i złożoność inwestycji w pompę gruntową to cechy rozwiązań, które można zminimalizować dzięki kompetentnemu partnerowi w tej inwestycji. Są to też niedogodności, które przy dyskomforcie eksploatacji pieca peletowego czy opłacalności pieca gazowego wypadają na zdecydowaną korzyść rozwiązania, jakim jest pompa ciepła.

Dlatego każdy wybór instalacji OZE powinien być poprzedzony pogłębioną konsultacją z doświadczonym doradcą. Bison Energy rzetelnie przedstawia istniejące opcje i po dokładnej analizie specyfiki budynku, działki i budżetu rekomenduje najbardziej optymalne rozwiązanie, bo w Bison Energy wierzymy że „decydują detale„. Takie indywidualne podejście gwarantuje, że inwestycja zapewni komfort i oszczędności przez wiele lat, pomagając korzystać z energii taniej, bezpieczniej i mądrzej.

Kluczowe parametry pomp ciepła – jak czytać specyfikacje?

Moc grzewcza (kW) – jak dobrać odpowiednią dla budynku?

Moc grzewcza pompy ciepła (kW) określa jej zdolność do dostarczania ciepła. Prawidłowy dobór mocy jest kluczowy. Zbyt mała moc nie zapewni komfortu, a zbyt duża (przewymiarowana) będzie pracować nieefektywnie i szybciej się zużyje.

Zapotrzebowanie na moc grzewczą zależy m.in. od:

• Powierzchni, kubatury i izolacji termicznej budynku
• Lokalizacji geograficznej
• Oczekiwanej temperatury projektowej
• Zapotrzebowania na CWU – ilości osób korzystających z ciepłej wody
• Rodzaju instalacji grzewczej – podłogowe, grzejnikowe, mieszane

Precyzyjny dobór mocy powinien być zawsze przeprowadzony przez doświadczonego projektanta lub instalatora. Pisaliśmy o tym w naszym artykule na temat kryteriów doboru.

Współczynnik COP (Coefficient of Performance) – chwilowa efektywność

Współczynnik COP określa chwilową efektywność pompy ciepła w ściśle określonych warunkach pracy. Definiuje stosunek ilości dostarczonej energii cieplnej do ilości pobranej energii elektrycznej. Im wyższy COP, tym lepiej, np. COP = 4,9 oznacza, że pompa dostarcza 4,9 kW ciepła, zużywając 1 kW prądu.

Oznaczenie A7/W35 oznacza, że pomiar wykonano przy temperaturze powietrza +7°C i temperaturze wody na zasilaniu instalacji +35°C. Pamiętaj, że COP jest wartością laboratoryjną i nie odzwierciedla rzeczywistych, rocznych kosztów eksploatacji.

Współczynnik SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) – sezonowa efektywność

SCOP jest znacznie bardziej miarodajnym wskaźnikiem rzeczywistej, sezonowej efektywności. Określa stosunek całkowitej energii cieplnej dostarczonej w ciągu całego sezonu grzewczego do całkowitej energii elektrycznej zużytej w tym okresie. SCOP uwzględnia zmienne warunki pracy i jest podstawą do szacowania realnych kosztów eksploatacji oraz określania klas efektywności energetycznej (A+++, A++, A+). Im wyższy SCOP, tym niższe będą roczne rachunki. Przy wyborze pompy ciepła, SCOP jest znacznie ważniejszym parametrem niż chwilowy COP.

Efektywność pomp ciepła w polskich warunkach zimowych

Jedną z częstych obaw jest efektywność pomp powietrze-woda podczas mroźnych zim. Nowoczesne pompy ciepła klasy premium, oferowane przez Bison Energy, są specjalnie dopasowane do efektywnej pracy nawet w bardzo niskich temperaturach.

Kluczowe technologie zapewniające wysoką wydajność zimą to:

• Technologia inwerterowa: Płynna regulacja mocy sprężarki
• Zaawansowane sprężarki i ekologiczne czynniki chłodnicze (np. R290), pozwalające na pracę nawet przy -25°C
• Elektroniczne zawory rozprężne (EEV) i wydajne wymienniki ciepła
• Inteligentne systemy odszraniania
• Wspomaganie grzałką elektryczną w ekstremalnych warunkach

Dzięki tym rozwiązaniom, pompy ciepła premium potrafią efektywnie ogrzewać budynki i przygotowywać CWU przez cały rok, zapewniając komfort cieplny nawet podczas silnych mrozów.

Warto podkreślić, że skrajnie niskie temperatury zdarzają się w Polsce coraz rzadziej, dlatego częsta praktyka „przewymiarowywania” pomp ciepła w celu uniknięcia pracy grzałki elektrycznej jest często nieefektywna. Dobierając zbyt dużą moc urządzenia do rzadko występujących warunków, sprawiamy, że przez większość sezonu grzewczego pompa pracuje w trybie przerywanym – a częste włączanie i wyłączanie obniża sprawność systemu, zwiększa zużycie energii i awaryjność sprzętu.

Instalacja pompy ciepła – nowe budynki vs modernizacja

W ogólnym ujęciu opisaliśmy 5 kroków instalacji pompy ciepła na naszej stronie ofertowej. W szczególe dowiesz się o tym poniżej.

Montaż pompy ciepła w nowym domu

Instalacja w nowo budowanym domu jest sytuacją najbardziej komfortową. Pozwala na:

• Wybór optymalnego, niskotemperaturowego systemu grzewczego (np. ogrzewanie podłogowe), który idealnie współpracuje z pompą ciepła, zapewniając najwyższy SCOP.
• Precyzyjny dobór mocy na podstawie projektu budowlanego.
• Optymalne rozmieszczenie wszystkich komponentów systemu.
• Spełnienie wymagań WT 2021 dotyczących energooszczędności.
• Skorzystanie z programu „Moje Ciepło”.

Pompa ciepła w modernizowanym budynku – na co zwrócić uwagę?

Montaż w istniejącym budynku jest możliwy, ale wymaga starannego podejścia. Należy koniecznie:

• Przeprowadzić audyt energetyczny budynku: Pompa ciepła będzie efektywna tylko w budynku o niskich stratach ciepła. W przeciwnym razie, pierwszym krokiem powinna być termomodernizacja.
• Ocenić istniejącą instalację grzewczą: Stare, wysokotemperaturowe grzejniki mogą wymagać wymiany na większe lub specjalne grzejniki niskotemperaturowe.
• Przeanalizować dotychczasowe źródło ciepła i koszty ogrzewania.
• Sprawdzić instalację elektryczną pod kątem mocy przyłączeniowej.

W niektórych przypadkach konieczne mogą być dodatkowe prace modernizacyjne, co zwiększa koszt, ale w dłuższej perspektywie przyniesie znaczne oszczędności.

Proces instalacji – etapy prac

Proces instalacji powinien być zawsze przeprowadzony przez wykwalifikowaną ekipę. Dla pompy ciepła powietrze-woda obejmuje on:

1. Montaż jednostki zewnętrznej i wewnętrznej.
2. Wykonanie połączeń chłodniczych (wymaga uprawnień F-gazowych dla typu Split).
3. Wykonanie połączeń hydraulicznych z instalacją CO i CWU.
4. Wykonanie połączeń elektrycznych.
5. Napełnienie i odpowietrzenie instalacji.
6. Pierwsze uruchomienie i konfiguracja przez autoryzowany serwis.

Instalacja pompy gruntowej jest bardziej złożona i obejmuje dodatkowo kosztowne prace ziemne (wykopy lub odwierty).

Koszty inwestycji i eksploatacji pompy ciepła

Ile kosztuje pompa ciepła z montażem w 2025 roku?

Koszty są orientacyjne i zależą od mocy, marki, typu pompy i zakresu prac.

• Pompa ciepła powietrze-woda: Dla typowego domu jednorodzinnego koszt inwestycji wraz z montażem wynosi zazwyczaj od 30 000 zł do 50 000 zł netto.
• Pompa ciepła gruntowa: To droższe rozwiązanie. Łączny koszt instalacji (urządzenie + dolne źródło + montaż) zaczyna się zazwyczaj od 80 000 zł netto.

Roczne koszty ogrzewania pompą ciepła – przykłady

Pompy ciepła to jedno z najtańszych w eksploatacji źródeł ciepła. Roczny koszt zależy od zapotrzebowania budynku na ciepło, SCOP pompy i ceny prądu.

Przykładowe szacunkowe roczne koszty ogrzewania i CWU dla domów o dobrym standardzie energetycznym:

• Dom ok. 120 m²: ok. 1 800 – 2 500 zł.
• Dom ok. 150 m²: ok. 2 200 – 3 500 zł.

Koszty te można znacząco obniżyć, integrując rozwiązanie z instalacją fotowoltaiczną.

Dofinansowania do pomp ciepła w Polsce (Moje Ciepło, Czyste Powietrze 2025)

Inwestycję można wesprzeć dzięki programom dotacyjnym.

• Program „Moje Ciepło”: Dla nowych budynków jednorodzinnych. Dotacja do 30% (lub 45% z Kartą Dużej Rodziny), maksymalnie 7 000 zł dla pomp powietrznych i 21 000 zł dla gruntowych. Nabór trwa do końca 2026 r.
• Program „Czyste Powietrze”: Dla właścicieli istniejących budynków, wymieniających stare źródła ciepła. Wysokość dotacji zależy od dochodów (do 40%, 70% lub 100% kosztów kwalifikowanych). Od 2025 r. obowiązuje obowiązkowy audyt energetyczny i wybór urządzeń z listy ZUM.

Bison Energy oferuje wsparcie w uzyskaniu dofinansowania.

Korzyści stosowania pomp ciepła

Zalety pomp ciepła – dlaczego warto?

Pompy ciepła oferują szereg istotnych korzyści:

• Oszczędność i niskie koszty eksploatacji: Dzięki wysokiemu SCOP, pompy ciepła zużywają znacznie mniej energii niż tradycyjne systemy oparte na energii elektrycznej, co przekłada się na niskie rachunki za ogrzewanie.
• Ekologia: Wykorzystują OZE i nie emitują lokalnie spalin, przyczyniając się do poprawy jakości powietrza.
• Wszechstronność: Jedno urządzenie może zapewnić ogrzewanie, CWU oraz efektywne chłodzenie latem.
• Bezobsługowość i wygoda: Praca w pełni automatyczna, bez potrzeby uzupełniania paliwa czy czyszczenia.
• Bezpieczeństwo: Brak procesu spalania eliminuje ryzyko wybuchu czy zatrucia tlenkiem węgla.

Dlaczego warto wybrać pompę ciepła z oferty bison energy?

Ekspertyza i precyzyjny dobór systemu

W Bison Energy nie sprzedajemy gotowych rozwiązań. Nasz proces zaczyna się od dogłębnej analizy potrzeb klienta i audytu energetycznego budynku. Na tej podstawie nasi eksperci precyzyjnie dobierają pompę ciepła o optymalnej mocy i technologii, gwarantując efektywność i komfort.

Oferta sprawdzonych marek premium

Współpracujemy wyłącznie z renomowanymi producentami pomp ciepła, których urządzenia cechują się najwyższą jakością, niezawodnością i innowacyjnością. Stawiamy na marki, które, podobnie jak my, wierzą, że decydują detale, oferując produkty zoptymalizowane do pracy w polskim klimacie.

Kompleksowa usługa – od audytu po serwis

Zapewniamy pełne wsparcie na każdym etapie inwestycji: od audytu i projektu, przez pomoc w uzyskaniu dofinansowania, profesjonalny montaż przez certyfikowane ekipy, aż po pierwsze uruchomienie, konfigurację i serwis gwarancyjny oraz pogwarancyjny.

Specjaliści w integracji z OZE

Posiadamy unikalne doświadczenie w tworzeniu zintegrowanych systemów energetycznych. Łączymy pompy ciepła z instalacjami fotowoltaicznymi i magazynami energii, tworząc inteligentne i wysoce oszczędne ekosystemy dla domów i firm, które maksymalizują wykorzystanie darmowej energii.

Skontaktuj się z ekspertem bison energy

Jesteś zainteresowany inwestycją w nowoczesny i oszczędny system ogrzewania? Chcesz dowiedzieć się, jaka pompa ciepła będzie najlepsza dla Twojego domu lub firmy?

Zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami. Przeprowadzimy bezpłatną konsultację, ocenimy warunki techniczne i przygotujemy indywidualną, niezobowiązującą ofertę na pompę ciepła klasy premium wraz z profesjonalnym montażem.